Uitzending #2. Arthur Olof maakt voor de Concertzender bijna honderd programma’s over Russische muziek uit de twintigste eeuw. Voor zijn dood in 2014 werkte hij de scripts van de uitzendingen om tot een boek dat De kunst om te overleven is gaan heten en in juni verschijnt. Naast de tekst krijgt het links naar de site van de Concertzender, zodat je tijdens het lezen de bijbehorende muziek kunt beluisteren. Ter voorbereiding van deze uitgave maken wij deze nachtprogramma’s.
In een eerdere uitzending vertelde Arthur dat Dmitri Sjostakovitsj de dood als thema koos van zijn Veertiende Symfonie. Hij zette de teneur voort in zijn Dertiende Strijkkwartet, dat hij in 1970 voltooide.
- Sjostakovitsj Dertiende Strijkkwartet
In 1974 nodigde het Malegot-theater — zo’n typisch Russische afkorting voor ‘klein Leningrads Operatheater’— Boris Tisjtsjenko uit om een avondvullend ballet te maken over Jaroslavna, de vrouw van middeleeuwse prins Igor. In het verhaal over deze vrouw kon Tisjtsjenko zijn liefde voor Russische folklore kwijt, en zijn levenslange fascinatie voor oosterse muziek.
- Tisjtsjenko Jaroslavna
Boris Tisjtsjenko (1939-2010) was leidraad voor de hele nachtuitzending. Hij was een geboren en getogen ‘Leningrader’ en maakte dus als klein kind de negenhonderd dagen durende blokkade van Leningrad door de Duitse Wehrmacht mee. Veertig jaar later schreef hij de symfonie Kroniek van de Blokkade.
- Tisjtsjenko Kroniek van de blokkade
In 1954 begon Tisjtsjenko zijn compositiestudie bij Galina Oestvolskaja. Daarna zat hij nog zes jaar op het conservatorium. Na het behalen van zijn diploma’s daar, studeerde hij nog drie jaar bij Sjostakovitsj. In die jaren schreef hij een concert voor cello en zeventien blaasinstrumenten, slagwerk en harmonium.
- Tisjtsjenko Eerste Celloconcert
Na beoordeling van de partituur gaf Sjostakovitsj zijn commentaar met betrekking tot de orkestratie. Zes jaar later herorkestreerde hij het werk eigenhandig voor ‘gewoon’ symfonieorkest. Voor zijn dertigste verjaardag schonk Sjostakovitsj de partituur aan zijn leerling.
- Tisjtsjenko Eerste Celloconcert (arr. Sjostakovitsj)
Volgens kenners deed Tisjtsjenko met zijn Vijfde symfonie een unieke poging ‘om een portret te schilderen van een grootmeester met diens eigen muzikale palet en penselen’. Citaten uit het werk van Sjostakovitsj zijn door de hele symfonie te horen.
- Tisjtsjenko Vijfde Symfonie
Volgens Sjostakovitsj’ biograaf Lauren Fay was Sjostakovitsj dermate verzot op Tisjtsjenko’s Liederen op teksten van Tsvetajeva dat hij drie jaar later besloot om zelf ook een liederencyclus op haar gedichten te componeren.
- Tisjtsjenko Drie liederen op gedichten van Tsvetajeva
Eerder al zette Tisjtsjenko Anna Achmatova’s Requiem op muziek. Zij beschrijft daarin haar dagelijkse gang naar de gevangenis waar haar zoon zit opgesloten en verbindt haar lot met dat van een ‘volk van honderden miljoenen’.
- Tisjtsjenko Requiem
Een van Tisjtsjenko’s laatste stukken is zijn Achtste Symfonie. Dit werk sluit niet alleen naadloos aan op Schuberts achtste, maar ook op het oeuvre van zijn grote leermeester.
- Schubert Andante con moto, uit Achtste Symfonie
- Tisjtsjenko Achtste Symfonie
