Beatrijs Vissers is programmamaker Oude Muziek bij de Concertzender. Zij maakt programma’s voor de reeksen ‘De Tuin van Oud’ (zondag om 16u), ‘Nuove Musiche’ (maandag om 18u) en Documento (maandag om 19u). Aanstaande maandag start ze een serie in het kader van het Rembrandtjaar.
Je specialisatie is Oude Muziek. Waarom Oude Muziek?
‘Die muziek vind ik het mooiste. Veel meer kan ik er niet van maken.’
Van kindsbeen af?
‘Nee, als kind luisterde ik al wel naar de Matthäus Passion op de radio. Verder was ik niet zo met muziek bezig. Ik speelde gewoon buiten. Wel wilde ik heel graag pianospelen, maar dat was niet mogelijk, omdat we geen piano hadden. Mijn vader draaide oude muziek, hij luisterde veel naar de radio en nam muziek op de bandrecorder op. In Utrecht ben ik piano gaan spelen. Mijn pianoleraar studeerde muziekwetenschap en ik ben ook muziekwetenschap gaan studeren. Zowel de studie als de pianolessen waren een groot cadeau.’
Wat stak je op bij muziekwetenschap?
‘De studie was chronologisch opgezet. Van de middeleeuwen tot de moderne tijd. Moderne muziek heb ik ook beluisterd, maar bij de oude muziek ligt mijn hart. Ik ben een grote Bach-fan. Renaissance componisten schreven ook prachtige muziek, zoals Josquin des Prez, Pierre de la Rue, Thomas Tallis, John Taverner etc. Er is zoveel mooie muziek geschreven.’
Oude muziek is doorgaans religieuze muziek. Is religie belangrijk voor jou?
‘Zelf geloof ik niet. Religieuze muziek uit de Renaissance geeft een gevoel van oneindigheid. Ik vind het mooi dat de katholieke kerk deze prachtige muziek heeft voortgebracht. Daar liggen mijn wortels, ik ben katholiek opgevoed. Ik ben met het Gregoriaans opgevoed. Als vierjarige zong ik al het Credo mee.’
We naderen het einde van de Passietijd. Wat heb je daar dit jaar mee gedaan in je programma’s?
‘Ik ben groot geworden met de Matthäus Passion, de mooiste opera van de wereld. Ik zou die elk jaar wel helemaal willen laten horen op de Concertzender. Maar nu ik een programma van een uur heb kan dat niet, want de Matthäus duurt ongeveer drie uur. Overigens, ook passies van andere componisten zijn langer dan een uur. Er is wel mooie muziek geschreven voor de passietijd die binnen een uur past: Je hebt de Stabat Maters, waar het verdriet van de moeder om het lijden van haar zoon wordt getoonzet. Lamentaties zijn een vast onderdeel van de Goede Week. Maar er zijn ook instrumentale werken die in deze context passen zoals bijvoorbeeld de Rosenkranzsonaten van Heinrich Ignaz Franz Biber.’
Zondag start een miniserie van jou over Rembrandt. Wat had Rembrandt met muziek?
‘Ik heb naar koppelingen met de muziek gezocht. Zelf heeft hij niets met muziek te maken. Wat hij wel veel deed was Bijbelse taferelen schilderen. Diezelfde taferelen zijn op muziek gezet. Bij het maken van zo’n serie oriënteer ik me vooraf op het onderwerp. Ik heb twee afleveringen gemaakt naar aanleiding van enkele bijbelse taferelen. Zo heeft Rembrandt een prachtig schilderij gemaakt: Jeremiah, treurende over de verwoesting van Jeruzalem. Daar heb ik Lamentaties bij gezocht. Hij schilderde ook De verzoening van David en Absalom. Absalom had zijn broer Amnon vermoord en David vergeeft hem. Daar is geen muziek over gemaakt. Ik vond muziek over de dood van Absalom.
In de derde aflevering staat de ontmoeting centraal tussen Rembrandt en Constantijn Huygens. In de winter van 1628-29 bezocht Huygens in Leiden het atelier van de jonge Rembrandt van Rijn. Hij was diep onder de indruk van diens werk en schreef daarover in zijn autobiografie. Omdat hij als eerste het talent van Rembrandt prees wordt hij wel gezien als de ‘ontdekker’ van Rembrandt. Huygens schreef onder meer over het schilderij Judas, die de zilverlingen terugbrengt aan de hogepriester. Daar heb ik ook muziek bij gevonden. Daarnaast schreef Constantijn Huygens zelf muziek en die heb ik in dit programma gebruikt. Het is leuk om dit allemaal uit te zoeken.’
‘Niet alle programma’s vragen zoveel werk hoor. In de serie Nuove Musiche op maandagavond draaien we nieuwe cd’s die we hebben gekregen. De coördinator Oude Muziek levert nieuwe cd’s aan, en de muziek die ik leuk vind laat ik horen.’
Waar haal je je inspiratie voor je programma’s vandaan?
‘Uit onze eigen fonotheek. We hebben zo ontzettend veel muziek in de Concertzender-database. En verder laat ik me inspireren door wat er in de wereld gebeurt. Nu de Notre-Dame in Parijs is afgebrand heb ik een programma rond de muziek van de Notre-Dame gemaakt. In de twaalfde eeuw ontwikkelde zich daar de vroege meerstemmigheid en Guillaume de Machaut schreef twee eeuwen later de eerste volledige mis, de Messe de Notre-Dame. En ik laat een stuk horen dat gespeeld wordt op het orgel van de Notre-Dame. Gelukkig is ook het orgel gespaard gebleven.’
Door: Lucie Th. Vermij
Beatrijs Vissers is musicoloog. Ze werkte in de jaren negentig 12,5 jaar voor de Concertzender, waarvan 10 jaar als betaalde kracht. Daarna was ze jaren stuurman op de grote vaart. Nu is ze alweer vier jaar vrijwilliger bij de Concertzender.
- Het programma ‘De Tuin van Oud’ is te horen om de zondag om 16u.
- Het programma ‘Nuove Musiche’ is te horen op maandagen om 18u.
- Zondag 21 april 2019 begint ze in de reeks Documento een serie in het kader van het Rembrandtjaar. 19u.
