za 6 jan 2024, 23:00 uur – The Art of the Improvisers.
Vandaag een ‘Nederlands’ programma met muziek van Willem Breuker, het J.C. Tans Orchestra, én van Nedly Elstak. Elstak (1931-1989) was trompettist, componist, pianist, bandleider, jazzclubeigenaar en gewaardeerd muziektheoriepedagoog, zowel voor professionals als voor beginners. Zijn stijlgebieden strekken zich uit van bebop tot avant-garde – zijn composities van piano solo tot groot orkest. In 1983 ontving hij de Boy Edgar Prijs.
In december 1964 staat Elstak in de Enschedese Schouwburg Concordia. Naast hem tenorist Dick Vennik. De kwintetbezetting wordt gecompleteerd door pianist Rein de Graaff, bassist Ferdi Rikkers en drummer Leo de Ruiter. Avila and Tequila, een compositie van hardbopper Hank Mobley, is een vehikel voor keiharde swing. Je voelt de temperatuur stijgen.
Zo’n 19 jaar later, in 1983, tapt Elstak met Beautiful Mountain uit een ander vat. Een stuk voor piano solo, door hem zelf uitgevoerd. Een hommage aan componist Arnold Schönberg. Dat moet je maar net weten. De duidelijke grondtoon E is nou niet direct Schönbergiaans; enkele complexe passages zijn eventueel wel met de Weense Atonalist te associëren. We houden het op 100% Elstak. Opvallend is de heldere baslijn.
In de jaren ’60 werkt Elstak samen met rietblazer en componist Theo Loevendie, onder meer in het Workshop Kwartet. Dick van der Capellen op bas, John Engels drums. Elstaks Love You So is een product van die ‘zoekende’ stijlperiode. Vast tempo en géén vast tempo wisselen elkaar af. Lange ‘vrije’ solo’s van de blazers. En horen we daar, ergens halverwege, achter de trompetsolo, toch een – niet vermelde – piano? Dat moet Loevendie zijn.
Het programma opent met muziek van Willem Breuker – met wie Elstak geregeld samenwerkte -, van zijn album De Onderste Steen, en sluit af met het J.C. Tans Orchestra (Around the World).
Details in de Gids.
The Art of the Improvisers – Bert Broere
(foto: Pieter Boersma)
Elstak werkte enkele jaren bij het Meertens Instituut, een onderzoeksinstituut voor Nederlandse taal en cultuur. Je zou het een ‘kantoorbaan’ kunnen noemen. Hij wordt dan ook opgevoerd in de autobiografische romancyclus Het Bureau, waarin auteur J.J. Voskuil zijn werkzame leven bij dit instituut beschrijft. In vijfduizend pagina’s! Voskuil noemt zich in de roman Maarten Koning – en Nedly Elstak wordt Stanley Graanschuur.
Een korte ontmoeting verloopt aldus: Graanschuur zit liedteksten over te tikken. Koning: “Is dat niet saai?” Graanschuur: “Nee hoor, werken is nooit saai.” Koning: “U speelt trompet?” “Ja, ook wel.” “Is dat niet heel wat minder saai?” “Maar je kunt niet de hele dag trompet spelen hoor. Je moet ook werken.”
