De Suite ‘ APPEARING NIGHTLY ‘ is een van de twee dozijn meesterwerken van Carla Bley.
Op 17 oktober 2023 is Carla Bley overleden, in haar woonplaats Willow (N.Y.), 87 jaar oud.
In de vorige uitzending hebben we aandacht besteed aan een aantal van Carla’s vroege composities, die zij heeft geschreven rond het begin van de jaren zestig. Ik vergelijk die flitsende, grillige, wendbare creaties altijd met ijsvogeltjes: je mond valt open van de exotische kleuren, de vorm van het vogeltje is hoogst eigenaardig, en voor je het door hebt is het volatiele beestje alweer gevlogen.
Mooier en duidelijker dan de Engelse trompettist/criticus Ian Carr (1933—2009) kan ik het niet uitleggen: “From the moment she began composing in the early 1960s, Carla Bley was an original with an extraordinary melodic flair. Two classics of that decade, “Sing me softly of the blues” and “Ad Infinitum”, show her genius for creating evocative and memorable tunes, and “Ida Lupino” and “Wrong Key Donkey” have the same qualities. She developed slowly into one of the most important bandleaders and composing-arranging talents on the entire jazz scene. Her early influences were hymns and church music and later Erik Satie’s “Parade” (1917), of which she said: “For a long time it was almost the only music I listened to.” But she has stated that her greatest influence was Sergeant Pepper-era Beatles. All this gave her earlier orchestral music more of a European than an African-American flavour. The theatricality and parody in her work are European in origin, as are the discontinuous rhythms of some of her earlier work. During the 1970s there was a gradual strengthening of the African-American rhythms, and her music gained enormously in pith (= kracht, energie) and impact, becoming brilliantly concentrated after the diffuseness of Tropic Appetites (1973-4). Beginning with Dinner Music in 1976, she has released a series of magnificent albums.”
Eigenlijk had ze die nieuwe koers al eerder ingezet: in april 1969 vervult ze als arrangeur, componist en pianist een cruciale rol bij de opnames van Charlie Haden’s Liberation Music Orchestra (Impulse). Vanaf het tweede album –Ballad of the Fallen— was haar rol gelijkwaardig aan die van Charlie Haden. En in feite waren de drie volgende albums van het Liberation Music Orchestra pure Carla Bley-projecten: Dream Keeper, Not in our name en Time/Life.
Met het album Dinner Music (1976) ging een hoogwaardige reeks Carla Bley-projecten van start met een mini big band (10 à 12 musici): European Tour (1977), Musique Mecanique (1978), Social Studies (1980), Live! (1981), Heavy Heart (1983), I hate to sing (1984), Night-Glo (1985) en Fleur Carnivore (1989).
EEN HEEL PERSOONLIJKE SUITE VOL MET CITATEN UIT ANDERMANS WERKEN
Vandaag echter vraag ik uw aandacht voor de creaties van Carla Bley voor een volwaardige (traditionele) big band bezetting. Haar eerste bewijs van bekwaamheid op big band gebied levert ze in mei 1989 met het Orchestra Jazz Siciliana. Dat is een nog steeds bestaand orkest dat door de Siciliaanse overheid wordt gesubsidieerd. Het orkest bestaat uit vijf trompettisten, drie trombonisten, een saxofoonsectie van vijf man en een vijfmans ritmesectie: piano, gitaar, bas, drums en percussie. Alle zeven stukken zijn van de hand van Carla Bley maar op de lessenaars liggen niet de oorspronkelijk door Carla Bley geschreven partituren maar bewerkingen door een zekere Jeff Friedman. Het gevolg is dat dit big band product iets minder markant klinkt dan de latere big band albums waarbij Carla Bley wel alle touwtjes in handen heeft. Bovendien zijn die latere big bands altijd bemand door musici die Carla Bley hoogstpersoonlijk heeft uitgezocht.
Na het avontuur met de Siciliaanse musici verschijnen er op het WATT-label nog vijf big band projecten van Carla Bley: The Very Big Carla Bley Band (1990) (N.B.: waarom hier sprake is van “Very Big” is mij een raadsel: de band bestaat uit vier trompettisten, vier trombonisten, vijf saxofonisten en een ritmesectie van vijf instrumentalisten, tezamen 18 mensen, een standaard big band bezetting), Big Band Theory (1993), The Carla Bley Big Band Goes To Church (1996), Looking for America (2002), en op haar zeventigste komt Carla met haar laatste big band project: Appearing Nightly (juli 2006).
Met Appearing Nightly bewijst Carla Bley eer aan de Amerikaanse big band-traditie, die tussen 1935 en 1950 een glorieperiode heeft beleefd. Carla heeft daar zelf nog iets van meegekregen in The Black Orchid, een jazzclub in haar geboorteplaats Oakland. In de lounge van The Black Orchid zorgde zij als pianiste voor de pauzemuziek, terwijl op het hoofdpodium bij voorbeeld de big band van Count Basie drie of vier sets per avond afleverde. En ook als sigarettenverkoopster of garderobe-juffrouw in New Yorkse jazz-clubs als Birdland en The Jazz Gallery heeft ze tal van iconische orkesten en jazz-vedettes uitgebreid kunnen beluisteren.
De rijke herinneringen aan die periode heeft ze verwerkt in de vijf stukken die samen de suite Appearing Nightly vormen. En dat heeft ze niet gedaan door de stijl van Count Basie, Duke Ellington, Charlie Parker of Dizzy Gillespie te gaan imiteren, maar door allerlei loopjes en flarden van iconische stukken en solo’s als kleurrijke langsflitsende ijsvogeltjes in haar eigen creaties te verwerken.
Tot slot laat ik Ian Carr nogmaals aan het woord: “Carla Bley’s orchestral sound is all her own and instantly recognizable.” (Bron: The Rough Guide to Jazz, 3rd Edition).
SPEELLIJST
*Carla Bley and her Remarkable Big Band: Appearing Nightly (WATT 33)
*Earl Gardner, Lew Soloff, Giampaolo Casati, Florian Esch (trumpets), Beppe Calamosca, Gary Valente, Gigi Grata, Richard Henry (trombones), Roger Jannotta, Wolfgang Puschnig, Andy Sheppard, Christophe Panzani, Julian Argüelles (saxophones), Carla Bley (piano, conductor), Karen Mantler (organ), Steve Swallow (bass), Billy Drummond (drums)
*Solisten: Lew Soloff (trompet), Gary Valente (trombone), Wolfgang Puschnig (altsax), Andy Sheppard (tenorsax), Julian Argüelles (baritonsax), Carla Bley (piano), Steve Swallow (bas), Billy Drummond (drums)
Programma
- Greasy Gravy (composer: Carla Bley)
- Awful Coffee (composer: Carla Bley)
- Appearing Nightly at the Black Orchid (composer: Carla Bley)
40 On/ 20 Off
Second Round
What Would You Like To Hear?
Last Call
- Someone to Watch (composer: Carla Bley)
- I Hadn’t Anyone Till You (composer: Ray Noble)
***Recorded live at The New Morning, Paris, July 17 and 18, 2006
