Geen dag zonder Bach

Talenten geef je door
In deze aflevering wil gastsamensteller Jos Bielders uitgebreid het licht laten schijnen op de muzikale zonen van de grote meester. Johann Sebastian Bach had een groot gezin, waaronder een aantal zeer talentvolle zonen die later eveneens componist zouden worden. We noemen Johann Christian, Carl Phillipp Emanuel en Wilhelm Friedemann.

Johann Christian was het laatste kind van Johann Sebastian Bach en Anna Magdalena. Hij kreeg les van zijn vader en na diens overlijden in 1750 van zijn 21 jaar oudere broer Carl Philipp Emanuel, met wie hij vanaf 1750 samenwoonde in Berlijn.
Johann Christian verbleef van 1754 tot 1762 in Italië. Hij bekeerde zich daar tot het katholieke geloof.
In 1762 vestigde hij zich in Londen, op dat moment het centrum van de opera. In de jaren die volgden werd hij een van de belangrijkste musici van de Engelse hoofdstad. Aan de oever van de Theems luisterde men naar zijn concerten. In 1765 raakte de achtjarige Mozart met hem bevriend.
Kenmerkend voor Bachs schrijfwijze was de lyrische melodiek met een duidelijke Italiaanse inslag. Johann Christian componeerde veel wereldlijke muziek, dit in tegenstelling tot bovengenoemde broers, die zich meer aangetrokken voelden tot sacrale muziek.

Johann Christian Bach (1735-1782)
1. Sinfonia Concertante in A-groot voor viool & cello, C 34
– Andante Di Molto
– Rondeau. Allegro Assai
London Festival Orchestra olv. Ross Pople

Carl Philipp Emanuel Bach

Carl Philipp Emanuel Bach was de tweede zoon. In zijn tijd was hij een hoogstaand musicus en componist. Hij werd door sommigen zelfs meer gewaardeerd dan zijn vader!
Zijn manier van componeren laat ons zowel muziek uit de Barok horen als muziek uit de beginnende Klassieke periode, met hier en daar zelfs een snufje Romantiek.
Zijn basisopleiding kreeg hij eveneens aan de Thomasschool in Leipzig waar hij les kreeg van zijn vader. Daarnaast studeerde hij nog rechten. Toen Peter de Grote de troon besteeg, werd hij aangesteld als kapelmeester aan het Berlijnse hof. Na zijn ontslag volgde hij Telemann op als muziekdirecteur in Hamburg.
Carl Philipp Emanuel Bach wordt wel de eerste romanticus genoemd. Dat Carl Philipp Emanuel zich reeds met één been in het Classicisme bewoog, bewees het feit dat hij geleidelijk het basso continuo weg liet.

Carl Philipp Emanuel Bach (1714–1788)
2. Cello Concerto nr.1 in a-klein, WQ 170
– Allegro Assai
– Andante
– Allegro Assai
Jean-Guihen Queyras, cello. Ensemble Resonanz olv. Riccardo Minasi

Wilhelm Friedemann Bach

Wilhelm Friedemann was de oudste zoon. Hij was leerling van de Thomasschool in Leipzig, waar zijn vader leraar was. Het was een begaafd kind. Hij studeerde muziek en wiskunde.
Friedemann werd cantor en organist in Dresden. Toen hij in 1774 naar Berlijn verhuisde noemde men hem de grootste organist van zijn tijd. Na een periode in Halle werkzaam te zijn geweest werd hij zelfstandig musicus.
Wilhelm Friedemann Bach is een typische overgangscomponist. Hij was sterk beïnvloed door het werk van zijn vader. Hij kan gerekend worden tot de voorbereiders van de Klassieke periode, en misschien zelfs van de Romantiek. De gevoelsexpressie, die voor het componeren in zijn tijd zo typerend was, is een belangrijk kenmerk van zijn stijl.
Hij componeerde o.a. cantates, orgelwerken, sinfonia’s en klavecimbelconcerten.
Friedemann leidde een losbandig leven. Om uit geldzorgen te raken verkocht hij manuscripten van zijn vader. Hij stierf onder erbarmelijke omstandigheden.

Wilhelm Friedemann Bach (1710–1784)
3. Concerto in F-groot, F.44
– Allegro Ma Non Troppo
– Molto Adagio
– Presto
Richard Egarr, klavecimbel. London Baroque olv. Charles Medlam

Op uitgelichte afbeelding: Johann Christian Bach