Mariama

Wanneer in 1958 Guinée onafhankelijk wordt, ontstaan er in het hele land vele dans-orkesten. De eerste president van Guinée, Sekou Touré, zelf een groot muziekliefhebber, ontbindt in 1961 al deze privé bands en vervangt ze door staatsorkesten. De bedoeling van de staatsorkesten is om overal in het land muziekgroepen te trainen in het spelen van de traditionele melodieën en ritmes van Guinée. Dit in het kader van de politiek van authenticiteit van Sekou Touré. Zo ontstaan er diverse regionale orkesten. Bembeya Jazz begint aanvankelijk als regionaal orkest van de stad Beyla, in Zuidoost Guinée. Oorspronkelijk heet het dan ook Orchestre de Beyla. Tot de leden van dit orkest behoren bassist Hamidou Diaouné en gitarist Sékou Diabate als jongste bandlid. In 1962 gaan ze zich Bembeya Jazz noemen, naar een rivier in de buurt. Na het uitbrengen van hun eerste album worden zij beter bekend. Er sluiten zich enkele zangers bij de band aan: Salifou Kaba en Aboubacar Demba Camara. De laatste is vanaf 1963 de leider van de band. Hij is geboren in 1944 in Conakry. Zijn familie is afkomstig uit Saraya, in de buurt van Kouroussa, in Noordwest Guinée. In 1965 wordt de band gekroond tot nationaal orkest en ze gaan dan Bembeya Jazz National heten. In maart 1973 wordt Bembeya Jazz door de regering van Guinee naar Sénégal gestuurd voor een tournee, Op weg van het vliegveld naar de stad Dakar, krijgt hun Peugeot 504, met daarin guitarist Sékou Diabaté en zangers Aboubacar Demba Camara en Salifou Kaba een ongeluk, waarbij Demba Camara overlijdt. Hij krijgt een staatsbegrafenis waarbij de leden van de regeringen van Guinée en Sénégal aanwezig waren. Een processie van 100000 in het wit gekleedde mensen volgde het lichaam van Aboubacar Demba Camara op weg naar de begraafplaats..

Het ritme van het openingsnummer wordt in West-Afrika meestal geassocieerd met “Fetish”-, ofwel “Vodu”-muziek. Maar niet alleen daar, ook in Suriname, zoals te horen in: “Moi moi Awese”, van Orchestra Wahboard, van hun LP Washboard Spirit, uit 1970, met als zanger Sonny Francois uit Trinidad, bijgenamd Mighty Power. Orchestra Wahboard was het orkest van zanger en drummer Julius Theodoor Hugo Uiterloo, beter bekend als Lieve Hugo. Volgens de hoes van deze LP gaat “Moi moi Awese” over het mooie dorp Awese, waar hun voorouders vandaan komen, mmar de vraag is of er wel een dorp Awese bestaat. Awese is, volgens andere informatie, ook een Kromanti Winti, die geassocieerd is met donder en bliksem, zoals ook de Vodu Yewe van de Ewe in Zuid-Oost Ghana, of de Vodu Hebiesso uit Zuid-Togo. “Granmama Aisa” wordt gespeeld door het Groot Bazuin orkest Baas Mal Orchestra, tijdens een Winti Pré bij Paramaribo in 1992. Aisa is de god van de “Aarde”. “Mie Na Watra Vodoe” wordt gezongen door kawinazanger en -drummer Johan Zebeda van Folkgroep NAKS, van hun LP “This Is Suriname”, uit 1976. De titel betekent: “Ik ben de water god”.

Een watergodin die in grote delen van Afrika, evenals in Suriname, zeer populair is, dat is Mami Water (Watra Mama in Suriname). In Afrika wordt Mami Water meestal afgebeeld als een soort zeemeermin. Er wordt wel gedacht dat je als volgeling van Mami Water rijk kunt worden.

Bembeya Jazz speelt het nummer “Mami Wata” niet in een Vodu ritme, maar als highlife, een muziekstijl die eigenlijk uit Ghana en Nigeria komt.

In 1986 arrangeert Sékou Bembeya Diabate, de sologitarist van Bembeya Jazz, de volksliedjes “Koumba Tenin” en “Yekeke”, voor de LP “Bembeya Jazz National”. Dit laatste liedje is al in 1983 opgenomen door de halfbroer van Mory Kante: kora- en balafonspeler Djeli Moussa Diawara. En in 1987 wordt het onder de naam “Yé Ké Yé Ké” gezongen door Mory Kanté. Het is toen één van Afrika’s grootste hits geworden.

Met dank aan Muziekweb

en dank aan Harm van der Wal voor het beschikbaar stellen van zijn Afrikaanse muziek.

Playlist:

1. Bembeya Jazz: Dembaty Galant, LP Bembeya Jazz, 1967, Editions Syliphone Conakry SLP 4, 3’09
2. Orchestra Washboard: Moi moi Awese, LP Washboard Spirit, 1970, Imperial (2) 5C 054-24198, 3’38
3. Baas Mal Orchestra: Granmama Aisa, CD Frozen Brass Africa & Latin America, 1993, PAN Records (3) PAN 2026 CD, 1’40
4. Folkgroup ‘NAKS’: Mi Na Watra Vodu, LP This Is Suriname, 1976, Omega International OM 444.020 / CD This Is Surinam, 1993, DURECO 1158262, 3’25
5. Bembeya Jazz National: Mami Wata, 45 RPM, 1973 Editions Syliphone Conakry SYL 556 / CD Hommage À Demba Camara, 2000, Syliphone / Sylla 38222-2, 7’30
6. Bembeya Jazz National: N’Borin, EP Waraba/N’Borin, 1970, Editions Syliphone Conakry SYL 518 / CD Hommage À Demba Camara, 2000, Syliphone / Sylla 38222-2, 3’33
7. Bembeya Jazz National: Touraman, auteur: Aboubacar Demba Camara, LP Authenticité 73 – Parade Africaine, 1973, Editions Syliphone Conakry SLP 39, 5’50
8. Bembeya Jazz National: Téléphone, LP Discotheque 76, 1977, Editions Syliphone Conakry SLP 66 / CD The Syliphone Years, 2004, Stern’s Africa STCD 3021-22, 5’35
9. Bembeya Jazz National: Télégramme, auteur: Sekou Bembeya Diabate, CD Bembeya Jazz National, 1985, Disques Espérance ESP 8418 / CD Classic Titles, 2006, Cantos 079.0009.020, 6’53
10. Bembeya Jazz National: Yekeke, auteur: Sekou Bembeya Diabate, LP Bembeya Jazz National, 1986, Disques Espérance ESP 8431 / CD Classic Titles, 2006, Cantos 079.0009.020, 7’51
11. Bembeya Jazz National: Koumba Tenin, auteur: Sekou Bembeya Diabate, LP Bembeya Jazz National, 1986, Disques Espérance ESP 8430 / CD Classic Titles, 2006, Cantos 079.0009.020, 5’09
12. Bembeya Jazz National: N’Zema, LP “La Continuité”, 1977, Editions Syliphone Conakry SLP 61 / CD Bembeya Jazz National, Les Années 80, Vol. 2 [Disc 2], 5’46