The Jazz Connection.
VERMALEDIJDE CIRCUSARTIESTEN ZORGEN VOOR GEDENKWAARDIGE MUZIEK OP JAZZMARATHON 1981
Voor ik het weer vergeet: veel dank aan Ditmer Weertman die mij niet alleen bij de terugblik op de Jazzmarathon van 1981 maar ook bij de vorige zeven edities tot veel steun is geweest. Ditmer Weertman is conservator van het Nederlands Jazz Archief, dat is ondergebracht bij het Allard Pierson Instituut in Amsterdam.
De aanloop naar de achtste editie van de Jazzmarathon gaat gepaard met uitzonderlijk luide ketelmuziek: de publiciteitsmachine van Cultuurcentrum De Oosterpoort heeft niet alleen in Stad & Ommelanden maar ook in de Randstad een opgewonden sfeer gecreëerd. De boodschap: er zijn vanuit New York vier zwaar geëlektrificeerde bands op weg naar Groningen die de jazzwereld op zijn grondvesten zullen laten schudden. Op de affiche dit keer geen foto’s van bezwete blazers maar een intimiderende gitaarplug die symbool staat voor decibellen- en snelheidsrecords die tijdens het Pinksterweekend van 1981 verbroken zullen worden.
De revolutie kraaiende groepen zijn opvallend geëquipeerd: geen piano’s meer in de bezetting, de contrabassen hebben het veld moeten ruimen voor de basgitaren, The Decoding Society houdt er maar liefst twee basgitaristen op na en de veteraan Ornette Coleman gaat zelfs het verst met twee gitaristen, twee basgitaristen en twee drummers in zijn groep Prime Time, in septet bezetting.
Maar gelukkig staan er ook wat men noemt akoestische groepen op het programma. Al zijn die natuurlijk tot op zekere hoogte ook geëlektrificeerd.
“Aan spektakel was geen gebrek op de 8ste Jazzmarathon: een slagwerker (Cornell Rochester)die een solo met één hand speelt, een gitarist (Sonny Sharrock) die op ieder hoogtepunt een snaar breekt, een saxofonist (Odean Pope) die zonder adempauzes vijf minuten doorsoleert en een saxofonist/zanger (Luther Thomas) die een hartaanval simuleert en per doodskist wordt afgevoerd; Toni Boltini zou er jaloers op geweest zijn.”
Zo begint de jazz-criticus Frans van Leeuwen zijn recensie in de N.R.C. . En wie was Toni Boltini (1920—2003)? Antwoord: de spraakmakende directeur van naar eigen zeggen het grootste circus van Europa.
Toch laat ik in deze uitzending een paar van deze tot circusartiesten uitgeroepen jazz-musici aan het woord: de gitarist Sonny Sharrock, het Odean Pope Trio (met daarin die vermaledijde drummer Cornell Rochester) plus het kwintet van de violist Billy Bang.
Na de speellijst kunt u nog wat nadere informatie over de Jazzmarathon van 1981 vinden, zoals de complete bezettingen en veelzeggende citaten uit de recensies.
************************************************************
SPEELLIJST
* SONNY SHARROCK–gitaar (solo)
- Broken Toys (Sharrock) (3:37)
- Blind Willie (Sharrock) (4:50)
*BILLY BANG KWINTET: Billy Bang—viool, Charles Tyler—altsax, Michele Rosewoman—piano, Wilber Morris—bas, Dennis Charles—drums
- Rainbow Gladiator (Bang) (14:19)
- New York After Dark (Bang) (7:20)
*ODEAN POPE TRIO: Odean Pope—tenorsax, Gerald Veasley—zes-snarige elektrische bas, Cornell Rochester—drums
- Zip, Part 1 (Pope) (5:48)
- Zip, Part 2 (Pope) (4:36)
- Zip, Part 3 (Pope) (2:24)
- Out For A Walk, Part 2 (Pope) (5:51)
- Philly In Three (Pope) (4:17)
BRONNEN
# 1, # 2: Sonny Sharrock—Guitar (Enemy Records, 1986)
# 3, # 4: Billy Bang Quintet—Rainbow Gladiator (Soul Note, 1981)
# 5 t/m # 9: Odean Pope—Out For A Walk (Moers Music, 1991)
********************************************************************
LUIDRUCHTIGE LEFGOZERS DOMINEREN DAG 2 & 3 VAN DE JAZZMARATHON 1981
Vrijdag 5 juni (louter blues & zydeco):
*Booker T. Laury—piano, zang
**R.L. Burnside—gitaar, zang
***Buckwheat Zydeco’s Ils Sont Partis Band: Stanley Dural—orgel, accordeon, John Bell—tenorsax, Russell Gordon—lead-gitaar, Lee Allen Zeno—basgitaar, Ernest Johnson—wasbord, Nathaniel Jolliviette—drums
Zaterdag 6 juni:
*Ronald Shannon Jackson & The Decoding Society: Zane Massey, Lee Rozie—saxofoons, Vernon Reid—gitaar, Bruce Johnson, Melvin Gibbs—basgitaar, Ronald Shannon Jackson—drums
**Maslak, Bennink & Mengelberg: Keshavan Maslak—altsax, tenorsax, piccolo, Mischa Mengelberg—piano, Han Bennink—slagwerk & div.
***Odean Pope Trio: Odean Pope—tenorsax, Gerald Veasley—basgitaar, Cornell Rochester—drums
****Chris McGregor’s Brotherhood Of Breath: Harry Beckett, Marc Charig, David Devries, Peter Segone—trompet, Ray Anderson, Nick Evans, Radu Malfatti—trombone, André Goudbeek, Bruce Grant, Francois Jeanneau, Louis Sclavis, John Tchicai—rieten, Caroline Collins—cello, Chris McGregor—piano, Didier Levallet, Ernest Mothle—basgitaar, Brian Abrahams, Jean-Claude Montredon—drums
*****Joseph Bowie & Defunkt: Joseph Bowie—trombone, zang, Byron Bowie—tenorsax, dwarsfluit, Kelvyn Bell, Richard Martin—gitaar, Kim Annette Clarke—basgitaar, Ronnie Burrage—drums
Zondag 7 juni:
*Billy Bang Quintet: Billy Bang—viool, Charles Tyler—altsax, baritonsax, Michele Rosewoman—piano, Wilber Morris—contrabas, Dennis Charles—drums
**Amsterdams Tenorenonderzoek (ATO): Hans Dulfer, Rinus Groeneveld, Maarten van Norden, Jan Cees Tans—tenorsax, Ernst Glerum—contrabas, Martin van Duynhoven—drums
***Luther Thomas & Dizzazz: Frank Cruz—trompet, Marvin Neal—trombone, Luther Thomas—altsax, zang, Billy “Spaceman” Patterson, Danny Patroni—gitaar, Tracy Wormworth—basgitaar, Dengel Benbow—drums
****Sonny Sharrock Trio: Sonny Sharrock—gitaar, Ken Buchannan—basgitaar, Levander Cope—drums
*****Ornette Coleman & Prime Time: Ornette Coleman—altsax, viool, cornet, Bern Nix, Charles Ellerby—gitaar, Jamaladeen Tacuma, Albert McDowell—basgitaar, Denardo Coleman, Calvin Weston–drums
ALLEEN RUDY KOOPMANS HEEFT ZICH PRIMA GEAMUSEERD
De koppen boven de recensies zijn veelzeggend: “Jazzmarathon Groningen grotendeels mislukt” staat er boven de recensie van Paul Syrier in De Waarheid.
Ik neem uit zijn recensie, die in feite één grote klaagzang is, een alinea over: “De organisatoren hadden besloten dat de nieuwe trend dit jaar de zogenaamde “funk jazz” zou zijn. We hebben het geweten: loeiharde muziek waarin de laatste restanten van de verworvenheden van de afgelopen jaren gecombineerd werden met het doordreunende, iedere individualiteit verstikkende monotone geweld van uit de new wave gepikt ritme.” De krant van wakker Nederland is het grappig genoeg roerend eens met de bevindingen in de communistische Waarheid: “Funk-jazz blaast zichzelf om zeep” meldt De Telegraaf op gezag van Han Schulte. Frits Lagerwerff in Trouw heeft het over “volumineuze verdoving en een onontwarbare geluidenbrij” en Jeroen de Valk van het Parool beklaagt zich over “oorverdovende betonmuziek”. Alleen de groepen van Ornette Coleman en in mindere mate Ronald Shannon Jackson kunnen er volgens sommige recensenten mee door, van wie ik Erik van den Berg (schrijvend voor Oor) citeer: “Geen uiterlijkheden, maar een intens, gestructureerd groepsgeluid, waarin op de beste momenten het onderscheid tussen solisten (blazers, gitaren) en begeleiders (slagwerk, basgitaren) plaats maakte voor een complex van gelijkwaardige, onafhankelijke stemmen, die dankzij een bijna telepathisch contact toch eensgezind aan hetzelfde kader bleven refereren. Dat deze meedogenloze, woeste funk vaste voet in het pop-kamp zal krijgen kijkt me echter onwaarschijnlijk, de jazzfans hadden het er al moeilijk genoeg mee.” De enige criticus die zich op de derde dag van de Jazzmarathon uitzonderlijk goed had geamuseerd was Rudy Koopmans; een kort citaat uit zijn betoog in De Volkskrant: “Het dubbelkwartet Prime Time produceerde een machtig geluid, waar de hartstochtelijke altsax van Coleman als een mes doorheen sneed. Colemans muziek is van een gepantserde schoonheid geworden. Zijn concert bracht de overgewaardeerde rommel van de funk en Dizzazz tot hun ware proporties terug.” Overigens kan ik het niet laten mij een boekhoudkundige aanmerking op de recensie van de door mij zeer gewaardeerde Rudy Koopmans te veroorloven: van een Ornette Coleman-dubbelkwartet was sprake op de elpee Free Jazz (Atlantic) uit 1960 (Ornette Coleman + Eric Dolphy, Don Cherry + Freddie Hubbard, Charlie Haden + Scott LaFaro, Ed Blackwell + Billy Higgins), terwijl Prime Time in Groningen als een septet opereerde.
MIJN PERSOONLIJKE KEUZE: SHARROCK, ROSEWOMAN EN POPE
Voor de wat meer introverte groepen was in de recensies weinig aandacht; maar Frans van Leeuwen van de NRC heeft wèl aandacht voor de meer vreedzame geluiden op de marathon: “Het zondagmiddagprogramma begon met een verrassend aardig optreden van het Billy Bang kwintet. Het kwam voor de dag met een gevarieerd programma in de sfeer van de wat meer geavanceerde bebop-met-vaste-beat, afgewisseld door wat meer experimentele stukjes kamermuziek. Het was interessant om (drummer) Dennis Charles, bekend van vroege opnamen van Cecil Taylor en Archie Shepp, eens aan het werk te zien.” Wie hij helaas niet noemt is naar mijn mening de stralende ster in dit kwintet: de pianiste Michele Rosewoman, die qua zeggingskracht met kop en schouders boven haar collega’s uitsteekt.
Door al dat modieuze geëlektrificeerde geweld kwam zelfs een charismatische krachtpatser als Odean Pope een beetje in de verdrukking, maar de immer alerte Rudy Koopmans heeft hem gelukkig niet over het hoofd gezien: “Pope verzorgde met drummer Cornell Rochester en basgitarist Gerald Veasley evenals vorig jaar (toen met zijn Saxophone Choir) het hoogtepunt van de marathon. Tenorist Pope en zijn mannen (uit Philadelphia) doen niet mee aan de funk-rage, maar spelen wel veel in gebonden tempo.”
Behalve muziek door het Billy Bang kwintet (met die opwindende, ritmisch zeer interessante Michele Rosewoman) en het trio van Odean Pope laat ik in de uitzending ook nog twee intrigerende solo-stukken van Sonny Sharrock horen.
foto: Michele Rosewoman
Ik meld tenslotte nog even dat de Jazz Marathon 1982 in de eerstvolgende uitzending van The Jazz Connection aan de orde komt: zaterdag 29 juni 2024.
