Terugblik op de Jazzmarathon van 1975.
Louter topgroepen, maar The Brotherhood of Breath en Randy Weston sprongen eruit.
De tweede Jazzmarathon vond plaats op 16 en 17 mei 1975, in De Oosterpoort in Groningen. Het ijzersterke affiche bevatte twaalf attracties, o.m. het Anthony Braxton Quartet (met Kenny Wheeler, Dave Holland en Barry Altschul), het Slide Hampton Quintet (met o.m. Art Taylor), Carmell Jones & Leo Wright (bijgestaan door het Rein de Graaff Trio), Charles Tolliver Music Inc (met o.m. John Hicks), Randy Weston Solo en het Frank Wright Quartet. Plus drie Nederlandse topgroepen: Association P.C., het Willem Breuker Kollektief en het Theo Loevendie Consort.
Alle groepen traden op in hun reguliere (sterren-)bezetting. En ook de Nederlandse bands waren bevolkt met louter all-stars. Geen tweederangs vervangers, alle bands op oorlogssterkte.
Chris McGregor en zijn twaalf discipelen stelen de show.
Het optreden van de dertien muzikanten die tezamen The Brotherhood of Breath vormden maakte verreweg de meeste indruk. Veel bezoekers zullen nauwelijks weet hebben gehad van wat hun te wachten stond, omdat de elpees van The Brotherhood of Breath (op dat moment met drie titels op de platenmarkt vertegenwoordigd) moeilijk verkrijgbaar waren, maar live werd je onmiddellijk meegesleurd door een kolkende maalstroom van zoetgevooisde melodietjes, fel attaquerende riffjes en door solo’s die lopen van Jack Teagarden naar Roswell Rudd, van Henry Red Allen naar Don Cherry, van Johnny Hodges naar Ornette Coleman. Ook ritmisch doorloopt deze band alle gradaties van ondubbelzinnige big band swing tot extreem vrije, anarchistische roffel- en rampartijen. Maar na een woeste vlucht met veel turbulentie volgt er altijd weer een behouden landing.
Een onweerstaanbaar brouwsel van kwela en free jazz.
The Brotherhood of Breath is in 1970 opgericht door de Zuid-Afrikaanse pianist Chris McGregor. Hij verzamelde in Londen een aantal muzikanten om zich heen, die hij nog kende uit de tijd dat ze in Zuid-Afrika optraden als The Blue Notes: Mongezi Feza (trompet), Dudu Pukwana (altsax), Johnny Dyani (later vervangen door Harry Miller) (bas) en Louis Moholo (drums). De onnavolgbare, buitengewoon veelzijdige Moholo (*Kaapstad, 1940) is van The Blue Notes de enige die nog in leven is.
Rond deze kern van uitgesproken Zuid-Afrikaanse persoonlijkheden kon McGregor een beroep doen op een keur van Londense musici die werkzaam waren in de sfeer van de free jazz. Mensen als de trompettisten Harry Beckett en Marc Charig, de trombonisten Nick Evans, Malcolm Griffiths en Radu Malfatti en de saxofonisten Mike Osborne, Evan Parker en John Surman.
Bij het uitschrijven van zijn arrangementen ging McGregor altijd uit van een 13-mans bezetting: 3 trompetten, 2 trombones, 5 saxofoons en piano, bas, drums.
Karakteristiek voor zijn schrijfwijze zijn de korte, ketsende melodische motiefjes tegenover de zoetsappige, zwaarlijvige akkoorden en het overheersen van het saxofoongeluid. De solisten krijgen vaak een zee van ruimte om hun halsbrekende strapatsen uit te halen.
Randy Weston haalt zijn inspiratie ook uit Afrika.
De pianist Randy Weston is opgegroeid in Brooklyn, raakte in zijn jeugd vertrouwd met de muziek van Thelonious Monk, speelde in R&B bands voordat hij vanaf 1956 een geheel eigen koers begon te varen. Later in zijn carrière liet hij zich duidelijk inspireren door Afrikaanse invloeden, waarbij hij voor de big band projecten meestal een beroep deed op de arrangeurskunst van Melba Liston.
Ook als solopianist heeft hij een geduchte reputatie opgebouwd: er zijn weinig pianisten die zo’n veelkleurig geluid uit de piano weten te halen als Randy Weston. Hij verscheen op deze Jazzmarathon omdat hij kort tevoren, in Zürich, zijn eerste volledige pianosolo-album had opgenomen: Blues to Africa (op het Freedom-label).
Speellijst Jazzmarathon 1975
1. Union Special: Chris McGregor’s Brotherhood of Breath (RCA Neon) 1970
2. Davashe’s Dream: zie 1
3. Tunji’s Song: Live at Willisau (OGUN) 1974
4. Nick Tete: Brotherhood (RCA) 1972
5. Congolese Children: Randy Weston-HIGHLIFE (Colpix) 1963
6. Blues to Africa: Randy Weston-Blues to Africa (Freedom) 1974
7. Uhuru Kwanza: zie 6
8. Think of Something: zie 4
9. Andromeda: zie 1
10. The Bride: zie 1
